IS - World of Tanks

autor:Anox

IS - opis, uzbrojenie, dane techniczne

Sekcja: zsrr_ciezkie

Poziom: 7

Wytrzymałość: 1130

Waga: 44.88 / 47.5 t

Cena: 1 424 000

Załoga: Commander
Gunner
Driver
Loader

Moc silnika IS: 600

Max. prędkość IS: 34

Szybkość obrotu IS: 32

Szybkość obrotu wieży IS:

Pancerz IS: front 120
sides 90
rear 60

Pancerz wieży IS: front 100
sides 90
rear 90

Działo IS: 85 mm D-5T

Ilość pocisków w IS: 68

Obrażenia:

Penetracja: 90-150 mm

Szybkostrzelność:

Zasięg widoku: 330 m

Zasieg radia: 440 m

Opis IS

Konstrukcja

Od marca 1942 r. w Specjalnym Biurze Konstrukcyjnym nr 2 (SKB-2) przy Zakładach Kirowskich w Czelabińsku trwały intensywne prace nad nowym czołgiem ciężkim, mającym zastąpić czołgi KW. Miał on reprezentować nową koncepcję czołgu ciężkiego, będącą owocem dotychczasowych doświadczeń wojennych. Czołg ten miał łączyć silne uzbrojenie i opancerzenie, przy jednoczesnym zachowaniu niskiej sylwetki i stosunkowo niewielkiej masy (a więc jednocześnie wysokiej manewrowości). Owocem prac były prototypy takich czołgów jak KW-1s, KW-85 i KW-13. Ten ostatni nie przeszedł pozytywnie prób, wykazując m.in. liczne problemy z układem jezdnym i napędowym, jednak stał się podstawą do opracowania w grudniu 1942 r. czołgu “KW-13 drugiego wariantu”. Z oryginalnego projektu zapożyczono kadłub, zawieszenie oparte na drążkach skrętnych i układ 10 kół jezdnych. Z prototypu KW-1s przejęto natomiast system napędowy, w tym gąsienice nowego typu o lekkiej konstrukcji. Pozostałe elementy, w tym wieżę i system transmisji zaprojektowano od podstaw. Dwa prototypy ukończono w marcu 1943 r. Pierwszy z nich, uzbrojony w działo 76,2 mm ZIS-5 nazwano IS-1 (Obiekt 233), a drugi, z uzbrojeniem w postaci haubicy U-11 kal. 122 mm, przyjął nazwę IS-2 (Obiekt 234). Oba egzemplarze pomyślnie przeszły próby przeprowadzane w okresie 23 marca -19 kwietnia 1943 r. Państwowa komisja zasugerowała jednak kilka poprawek, przede wszystkim dodanie jednego koła jezdnego dla uniknięcia problemów z poruszaniem się na miękkim gruncie.

W międzyczasie Armia Czerwona od końca 1942 r. musiała stawiać czoła nowemu typowi niemieckiego czołgu - “Tygrysowi”. Pod koniec kwietnia 1943 r. zdobyczny egzemplarz tego czołgu został poddany testom na poligonie w Kubince. W wyniku przeprowadzonych strzelań okazało się, iż z czołowym pancerzem “Tygrysa” grubości 100 mm najlepiej radzi sobie (penetrując go z odległości 1000 m) armata przeciwlotnicza 52-K kal. 85 mm opracowana w 1939 r. W konsekwencji Państwowy Komitet Obrony nakazał opracowanie nowej armaty o właściwościach balistycznych działa 52-K, w celu zamontowania jej na prototypowych czołgach IS. Uzbrojenie to było gotowe w czerwcu 1943 r. Były to: armata S-31, stanowiąca połączenie lufy armaty 85 mm i łoża armaty czołgowej ZIS-5 kal. 76,2 mm, oraz armata D-5T, będąca pochodną działa D-5S montowanego na SU-85. Po przeprowadzeniu prób, w sierpniu 1943 r. prototyp IS z działem D-5T (którego zamontowanie wymagało pewnych zmian w konstrukcji wieży) wprowadzono do uzbrojenia jako IS-85, które to oznaczenie później zmieniono na IS-1. Produkcja tych czołgów zamknęła się liczbą 107 egzemplarzy (67 od października do grudnia 1943 r., 40 w styczniu 1944 r.).

W sierpniu 1943 r., po zapoznaniu się z analizą działań bojowych pod Kurskiem, inż. Z. Kotin zasugerował uzbrojenie nowego czołgu IS w armatę A-19 kal. 122 mm, którą uznano za najskuteczniejszy środek zwalczania “Tygrysów”. 31 października czołg IS z armatą kal. 122 mm został włączony do uzbrojenia, pomimo faktu, iż... jeszcze nie istniał! Prototyp ukończono dopiero 12 listopada. Wykorzystano w nim armatę D-25T, będącą hybrydą powstałą z połączenia kołyski działa D-5T z lufą doświadczalnej armaty D-2 (powstałej z kolei z połączenia lufy armaty A-19 i łoża z haubicy M-30). Oficjalne próby czołgu oznaczonego jako IS-122 przebiegły pomyślnie. Wykazano dużą skuteczność armaty D-25T, zdolną do zniszczenia niemieckiej “Pantery” z odległości 1500 m. Konieczne jedynie stało się zastąpienie wadliwego hamulca wylotowego w kształcie litery T po tym, gdy w czasie prób odpadł po wystrzale, o mały włos nie zabijając obecnego na poligonie w pobliżu Moskwy marszałka Klimenta Woroszyłowa. Początkowo zastosowano tzw. niemiecki hamulec dwukomorowy, skopiowany z armaty KwK 36. Później opracowano własny rodzaj hamulca dwukomorowego, wdrożonego do produkcji seryjnej w marcu 1944 r., wraz z nowym rodzajem półautomatycznego, klinowego zamka armaty, zastępującego wcześniejszy śrubowy. Od tej pory wprowadzono oznaczenie IS-1, a czołg IS-122 przemianowano na IS-2. Ostatecznie wyprodukowano 4392 czołgi IS-2, w tym 1150 po zakończeniu wojny na Zachodzie (9 maja 1945 r.). W czasie produkcji wprowadzano wiele zmian, z których najważniejszą jest konfiguracja przedniego pancerza. W czołgach pierwszej serii produkcyjnej (do czerwca 1944 r.) stosowano płytę odlewaną złożoną z dolnej płyty grubości 100 mm i górnej grubości 60 mm nachylonej pod kątem 16 stopni i następnej o grubości 120 mm nachylonej pod kątem 60 stopni. Pancerz w tej konfiguracji często ulegał pęknięciu i kruszeniu, nawet gdy nie był przebijany przez niemieckie pociski, co było powodem wielu strat na przestrzeni zimy i wiosny 1944 r. W połowie 1944 r. wprowadzono jednolitą przednią płytę o grubości 120 mm nachyloną pod kątem 30 stopni. Później wprowadzono przód kadłuba składający się dwóch płyt łączonych spawem. Dawało to największą odporność na ostrzał niemieckimi pociskami.

Czołg IS miał klasyczny układ, z przedziałem kierowania i bojowym z przodu czołgu i przedziałem silnikowym oddzielonym zaporą przeciwogniową z tyłu czołgu. Wieża o opływowym kształcie była odlewana, na jej bokach znajdowały się otwory do prowadzenia ognia z broni osobistej, a na dachu kopuła dowódcy z włazem i 6 szczelinami obserwacyjnymi i właz ładowniczego. Obracana była elektrycznie z maksymalną prędkością 2,4 obrotu na minutę i awaryjnym systemem obracania ręcznego. Czołgi zasilane były 12-cylindrowym silnikiem Diesla V-2IS o mocy 520 KM. Trzy zbiorniki wewnętrzne mieściły 520 litrów paliwa, dalsze 300 przewożono w zewnętrznych zbiornikach (nie połączonych jednak z silnikiem). Czołgi były wyposażone w jednokierunkową radiostację nadawczo-odbiorczą 10R lub 10RK oraz interkom dla 4 członków załogi.

Czołg IS-1 posiadał armatę kal. 85 mm o długości 48,8 kalibrów typu D-5T, a ponadto 3 k.m. kal. 7,62 mm. Zapas amunicji wynosił 59 pocisków do działa (odłamkowe O-365 i przeciwpancerne BR-365) i 2520 pocisków do k.m.

IS-2 uzbrojono w armatę kal. 122 mm D-25T z lufą długości 48 kalibrów i hamulcem wylotowym. Poza 3 k.m. jak w IS-1, czasem montowano na wieżyczce dowódcy karabin maszynowy ka. 12,7 mm DSzk wz. 1938. Naboje do armaty (odłamkowe typu OF-471 i przeciwpancerne BR-471) były nabojami składanymi. Konsekwencją tego była bardzo niska szybkostrzelność (w praktyce nie więcej niż 2 naboje na minutę) i niewielki zapas amunicji, wynoszący zaledwie 28 sztuk. Rekompensowała to znaczna siła ognia - pocisk przeciwpancerny o masie 29,25 kg przebijał pionową płytę pancerną grubości 160 mm, a siła wybuchu pocisku burzącego o wadze 24,75 kg również była zadowalająca do zwalczania umocnień i budynków, a także często skutkowała wyłączeniem z akcji niemieckich pojazdów pancernych.

Zastosowanie bojowe

Czołgi IS trafiały do samodzielnych pułków czołgów ciężkich, których etat od lutego 1944 r. wynosił 21 czołgów. W grudniu 1944 r. rozpoczęto formowanie brygad czołgów ciężkich, z przewidywanym etatem 65 czołgów IS-2. Niemniej jednak bezpośrednie spotkania IS i Tygrysów były niezwykle rzadkie. Zanotowano jedynie dziesięć takich przypadków (wliczając w to Tygrysy Królewskie). Pierwsze spotkanie IS-1 z Tygrysami miało miejsce 4 marca 1944 r. pod Starokonstantinowem. W wyniku potyczki przeprowadzonej na dystansie 1500-1800 m. uszkodzono dwa Tygrysy za cenę 1 zniszczonego i 3 uszkodzonych IS-1. Niemcom udało się zdobyć i zbadać egzemplarz IS tylko raz, w maju 1944 r. w Rumunii. W innych przypadkach nie udawało się to, gdyż wojska Wehrmachtu znajdowały się w ciągłym odwrocie.

Czołgi IS-2 służyły w Ludowym Wojsku Polskim. W październiku 1944 r., jako pierwszy z sojuszników, LWP otrzymało po 21 czołgów dla nowo sformowanych 4. i 5. samodzielnych pułków czołgów ciężkich. Planowano utworzenie dalszych 2 pułków, ale wraz z zakończeniem wojny zrezygnowano z tego planu. W sumie LWP otrzymało 71 maszyn, z których 21 później zwrócono. Po wojnie PRL zakupiła jeszcze 166 czołgów IS-2, które służyły do początku lat 60.

Kilkanaście IS-2 otrzymała armia czechosłowacka tuż przez zakończeniem wojny. Ponadto czołgi przekazano armii chińskiej (pojawiły się też w oddziałach chińskich “ochotników” w Korei), kubańskiej i północnokoreańskiej. Ostatnie czołgi, należące do zmodyfikowanego standardu IS-2M służyły w armii rosyjskiej do 1995 r.!

Czołg IS-2 przez wielu autorów określany jest jako najlepszy ciężki czołg II wojny światowej. Niewątpliwie czołg ten sprawdził się jako czołg przełamania. O jego zaletach świadczy również jego niezwykła długowieczność. Wysoko oceniane były możliwości jezdne oraz wysoka przeżywalność pojazdu, wynikająca z niskiej sylwetki, dobrego opancerzenia i stosunkowo wysokiej manewrowości. Wśród wad wymienia się przede wszystkim bardzo trudne warunki pracy załogi, będące konsekwencją ciasnoty wnętrza i słabej wentylacji.

Bibliografia:

1. Michaił Baryatinsky - “Czołg Józef Stalin”, Bellona 2010.
2. Andrzej Zasieczny - “Czołgi II wojny światowej”, Almapress 2005.
3. Zbigniew Lalak, “Czołg ciężki IS-2” w: Militaria XX wieku, nr 4(7), lipiec-sierpień 2005, wyd. KAGERO.
4. Michał Kuchciak - “Czołg ciężki IS-2”, w: Militaria XX wieku - Wydanie Specjalne nr 1(17)/2011